ترکیب بندی (کمپوزیسیون) چیست؟

ترکیب بندی یا کمپوزیسیون (به فرانسوی: Composition) به تنظیم جایگاه یک هنر به‌منظور ایجاد تناسب و وحدت بین اجزای آن گفته می‌شود. این موضوع در هنرهای مختلف از معماری و موسیقی تا شعر و داستان‌سرایی و غیره و از جمله هنر طراحی مورد استفاده بوده و به آنها قوت و انسجام می‌بخشد.در نوشتار پیش رو به بررسی موضوع ترکیب بندی در طراحی فرش پرداخته و از نقش آن در بالا بردن کیفیت کار با شما گفتگو خواهیم کرد.با ما در مطالعه این مطلب همراه شوید.

ترکیب بندی و تاثیر آن در طراحی فرش

ترکیب بندی یا کمپوزیسیون در هر کار هنری به‌معنای تعیین و تثبیت جایگاه هنری اجزای به‌کار رفته در آن است که به منظور ایجاد هماهنگی، تناسب و وحدت بین آنها به‌کار می‌رود. نخستین تاثیر این کار سر و سامان دادن به اثر هنری و ایجاد انسجام بین اجزای آن است.

در مورد هنر طراحی و نقاشی به طور کلی، و طراحی فرش به‌طور خاص نیز این موضوع مصداق دارد. بر این اساس لازم است اجزای به کار رفته در این مورد شناسایی شده و به طور صحیح، منسجم و ریتمیک مورد استفاده قرار گیرند.شکل‌ها و نقش‌های به‌کار رفته در طراحی فرش از اجزایی نظیر خطوط و اشکال هندسی اصلی تشکیل یافته‌اند. اجرای ترکیب بندی در طراحی اقتضا می‌کند که این اجزاء در تناسبی آهنگین و موزون کنار یکدیگر قرار گرفته و با هم ترکیب شوند. به این ترتیب بهترین طرح ممکن از این ترکیب به‌دست می‌آید. همان چیزی که از آن با نام کمپوزیسیون یاد می‌شود.

هم‌چنین هر شکل یا خط در یک طراحی قوی و دارای ترکیب بندی علمی، نسبت به فضایی که اشغال کرده جلوه‌های متفاوتی به خود گرفته و از جایگاه خاصی برخوردار است. بر این اساس اشکال هندسی اصلی مانند دایره، مربع و مثلث و نیز اشکال فرعی نظیر مستطیل، لوزی و بیضی نیز در ترکیب بندی با حالات و جلوه‌های متفاوتی ظاهر شده و نقش‌های متغیری را ایفا می‌کنند.هر یک از این حالات و نقوش بستگی به موقعیت کاربرد این اشکال و خطوط داشته و در مجموع کمپوزیسیون طرح را شکل می‌دهند.

با انواع ترکیب بندی آشنا شویم!

ترکیب بندی انواع گوناگونی دارد که شامل موارد زیر است:

• ترکیب قرینه
•  ترکیب مدور
•  ترکیب متقاطع
• ترکیب مثلثی
•  ترکیب عمودی

•  ترکیب افقی
•  ترکیب‌های متمرکز و غیرمتمرکز
• ترکیب با نسبت طلایی
•  ترکیب مواج و حلزونی
•  ترکیب منتشر

کلیه این موارد را می‌توان در طراحی فرش نیز مشاهده نمود. طرح‌ها و نقوش رسم شده در فرش‌ ایرانی اعم از ماشینی و دستباف با این نمونه‌های کمپوزیسیون عجین شده و نتایج آن را می‌توان در این محصولات به‌خوبی مشاهده نمود.

سخن پایانی

ترکیب بندی و کاربرد آن در طراحی نقش مهمی در بالا بردن کیفیت نقوش و طرح‌های مورد استفاده در هنرهای گوناگون از جمله طراحی فرش دارد. بر این اساس و با استفاده از کمپوزیسیون می‌توان طرح‌هایی متنوع، خلاقانه و هنرمندانه تولید نموده و با به‌کارگیری آنها در صنایع گوناگون از جمله صنعت فرش، آثار بی‌نظیری خلق نمود.پیشنهاد آخر ما برای علاقه‌مندان به هنر فرش بافی و طراحی فرش، استفاده از تکنیک‌های موجود و به‌ کار بستن اصول ترکیب بندی برای رسیدن به نتایج بهتر است.