فرش دستبافت تبریز

فرش دستبافت تبریز از شهرت جهانی و محبوبیت ایرانی بالایی برخوردار است. فرصت بی‌نظیر هنرنمایی که از پیوند طرح و نقش شکل گرفته و به خلق آثار فوق العاده‌ای در زمینه هنر قالیبافی منجر شده است.

این فرش دارای ویژگی‌های بومی و منطقه‌ای خاصی از نوع و رنگرزی الیاف تا طرح و شیوه بافت است که در این مطلب به آنها می‌پردازیم.

هم‌چنین می‌خوانیم:

• فرش تبریز، از صفویه تاکنون!
• دلایل تنوع در تولیدات فرش تبریز کدام است؟

با ما تا انتهای مطلب همراه بمانید.

فرش دستبافت تبریز: قابی از هنر و زیبایی!

اگر اهل بافت قالی بوده یا به دست‌بافته‌های هنری از این نوع علاقمند باشید، بعید است با هنر فرش دستبافت تبریز از نزدیک آشنایی نداشته باشید. بافت فرش در این شهر نخستین بار در دوران پادشاهی صفویه آغاز شد و توانست نام قدیمی‌ترین مرکز بافت دستی فرش در ایران را برای تبریز به ثبت برساند.

تنوع بافته‌های فرش دستبافت تبریز، چه از نظر رنگ و طرح و چه به‌لحاظ الیاف مصرفی کم‌نظیر است. پشم، پنبه و ابریشم، ۳ ماده مصرفی در تهیه این فرش‌ها هستند. در برخی نمونه‌های این فرش‌ها تمامی قسمت‌ها و در برخی تنها بخشی شامل چله یا پرز از جنس پشم یا ابریشم است.

مانند فرش گل ابریشم یا چله ابریشم یا چله پشم و غیره و یا فرش تمام ابریشم و تمام پشم که در آنها، تنها بخش نام‌برده از این جنس است.

نقش و طرح در فرش تبریز

طراحی از مهم‌ترین بخش‌ها در تهیه یک اثر هنری از جمله فرش دستبافت است. در ایران به‌دلیل فراوانی شهرهای بافنده فرش دستبافت از یکسو و تنوع شیوه‌های طراحی فرش از سوی دیگر، این موضوع از اهمیت و تنوع خاصی برخوردار است.

در تبریز بافندگان از همه طرح‌های سنتی و مرسوم در این زمینه پیروی می‌کنند.

نام برخی از این نقوش عبارتند از:

طرح گلدانی، ماهی درهم یا هراتی، طرح هندسی، قالی و قالیچه‌های تصویری، نقشه شاه عباسی و آثار باستانی و ابنیه اسلامی، طرح درختی و شکارگاه و بسیاری دیگر از انواع طرح و نقش که ریشه در قالیبافی سنتی ایرانی دارد.

با این وجود، بافندگان تبریزی به طرح و نقش‌های جدید و باب طبع مشتریان نیز بها داده و بافت هنرمندانه‌ای از این نقوش نیز ارائه می‌دهند.

مواد اولیه و رنگرزی الیاف

در بافت فرش تبریز از جنس پشم، اغلب از الیاف تهیه شده در ماکو استفاده شده و رنگرزی نیز به صورت بومی یا کارخانه‌ای در محل انجام می‌شود. بافت فرش ابریشم دستبافت تبریز نیز به مدد ابریشم طبیعی یا مصنوعی اجرا شده و برگی به اوراق هنر این دیار می‌افزاید.

در مورد رنگرزی الیاف پشم، شوری آب در تبریز باعث خشن شدن الیاف پشمی حین رنگ‌آمیزی شده و به همین جهت این نوع فرش دستبافت تبریز قدری خشن و زبر است.

سخن پایانی

فرش دستبافت تبریز را می‌توان جلوه‌گاه هنر اصیل ایرانی دانست که ریشه‌های عمیقی در تاریخ کهن ما دارد. تولید رسمی و انبوه این فرش در دوران صفویان رونق گرفته و تاکنون ادامه دارد. از تنوع در طرح و شیوه‌های بافت تا متریال مصرفی و دیگر عوامل تاثیرگذار در این صنعت را می‌توان در رشد و شکوفایی این هنر سهیم دانست.